کد QR چیست؟

QR مخفف عبارت «کدهای واکنش سریع» یا (Quick Response Code) است که به صورت مربعی شکل بوده و نخستین بار توسط محققی ژاپنی ابداع شد. برخلاف بارکدهای استاندارد UPC که از خطوط عمودی و اعداد تشکیل شده‌اند، یک کد QR نه تنها حاوی اطلاعات بسیار بیشتری است، بلکه می‌توان به سرعت به اطلاعات گسترده‌ای که در آن وجود دارد، دسترسی پیدا کرد.

کد QR فاقد هرگونه اجزای الکتریکی بوده یا نیازی به فناوری سخت‌افزاری خاصی ندارند. کد QR تنها نوعی از کدهای سیاه و سفید است که بر روی کاغذ چاپ شده و می‌توان آن را به کمک گوشی‌های هوشمند اسکن و رمزگشایی نمود.

کد QR تنها توسط ماشین قابل رمزگشایی هستند و به راحتی برای کامپیوترها قابل درک هستند. کد QR مصارف گسترده‌ای دارد و از رهگیری محصولات گوناگون گرفته تا شناسایی آیتم‌های مختلف را شامل می‌شود. اما هدف اولیه از ساخت چنین کدی،  کارکردشان به عنوان نسل جدیدی از بارکدها بوده است.

با این وجود، از آنجا که کد QR فاقد قابلیت‌های پیشرفته‌ای برای رهگیری بسته‌ها مثلاً در انبار یا کتابخانه‌ای بزرگ است، از آن‌ها برای کاربری‌های ساده‌تر استفاده می‌شود که شامل حوزه‌ی تبلیغات، بسته‌بندی محصولات، بیلبوردهای خیابانی، پرداخت کرایه تاکسی و برخی وب سایت‌هاست.

کاربردهای کد QR

کدهای QR را‌ می‌توان به کمک گوشی‌های هوشمند اسکن کرد. این کدها می‌توانند حاوی اطلاعاتی نظیر آدرس اینترنتی، نام، نشانی، تلفن، متن دلخواه یا هر اطلاعات دیگری باشند. و در صورتی که این کد حاوی نشانی اینترنتی خاصی باشد، پس از نشانه‌روی و اسکن آن توسط گوشی هوشمند، نشانی رمزگشایی شده و صفحه مورد نظر باز می‌شود.

برای مثال با اسکن کد QR زیر که در تصویر مشاهده می‌کنید، می توانید به سادگی وارد صفحه پرداخت قبض قبضینو شوید و قبوض خود را پرداخت کنید. 

برای اسکن این کد QR باید از اپلیکیشن‌های کد‌خوان QR استفاده کنید. شما به سادگی می‌توانید این اپلیکیشن‌ها را از کافه بازار یا گوگل پلی (Google Paly) روی گوشی اندروید خود نصب کنید. QR Code Scanner اپلیکیشن مناسبی برای این کار است. اگر گوشی شما آیفون با نسخه iOS 11 به بالا است؛ کافیست دوربین گوشی خود را باز کنید و آن را به سمت کد QR بگیرید. گوشی به شما اعلام می‌کند که این تصویر حاوی کد QR است و این کد حاوی اطلاعات مربوط به وبسایت است. بدین ترتیب به سادگی می‌توانید از کد QR استفاده کنید و دسترسی به اطلاعات را برای خود ساده‌تر کنید.

از جمله دیگر کاربردهای کد  QR می‌توان به استفاده از آن‌ها در تائیر هویت دومرحله‌ای گوگل اشاره کرد. آن‌ها کد QR خاصی را در نمایشگر رایانه در اختیار شما قرار می‌دهند که کاربر می‌تواند به کمک برنامه‌ی مخصوص آن را رمزگشایی نماید. این روش بسیار ساده‌تر از درج دستی اطلاعات و کسب اطمینان از صحت آن است. 

چطور کدهای QR را بخوانیم؟

اگر مایل به استفاده از کدهای QR هستید، نیاز به برنامه‌ی اسکن مخصوص دارید که بر روی انواع گوشی‌های هوشمند نصب می‌شوند.

گوشی‌های اندرویدی

اندروید دارای برنامه‌های متعدد اسکن کدهای QR است. می‌توانید از برنامه‌ی Goggles شرکت گوگل یا دیگر برنامه‌ی محبوب Barcode Scanner برای این منظور بهره ببرید.

آیفون

سیستم عامل iOS دارای برنامه‌ی اسکنر QR متعددی است که محبوب‌ترین آن RedLaser است.

برنامه‌های اختصاصی نیز که کدهای QR را می‌خوانند (نظیر Google Authenticator) ابزار QR خوانی مخصوص به خود هستند و برای تایید هویت کاربر نیازی به برنامه‌ی دیگری ندارند.

گوشی‌های آیفون با نسخه iOS 11 به بالا قابلیت اسکن کدهای QR توسط برنامه دوربین را دارا هستند. کافیست دوربین گوشی خود را باز کنید و آن را به سمت کد مورد نظر بگیرید.

البته کدهای QR دارای برخی اشکالات فنی و امنیتی خاص خود هستند. چرا که نفوذ گران و افرادی که به دنبال سواستفاده هستند به سادگی می‌توانند از بستر ساده‌ی این کدها برای گسترش استفاده از کدهای مخرب خود بهره ببرند و ممکن است با اسکن کدهای ناآشنا به صفحه‌ای در اینترنت هدایت شوید که حاوی مخاطراتی برای شماست.

کد QR چگونه کار می‌کند؟

اطلاعات این بلوک‌ها که از مربع‌های سیاه و سفید کوچک‌تر تشکیل شده‌اند، می‌تواند به وسیله‌ی سنسور یک گوشی هوشمند خوانده شود. سه مربع بزرگ به منظور تراز تصویر عمل می‌کند، در حالی که مربع کوچک‌تر واقع در گوشه سمت راست، اندازه و زاویه‌ی تصویر را حین اسکن، به صورت عادی در می‌آورد. همان طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، نوار زرد و سبز نزدیک مربع‌های تراز، حاوی اطلاعات قالب‌بندی شده است و منطقه‌ی باقی‌مانده شامل داده‌های واقعی بوده که به کدهای باینری تبدیل می‌شوند و قبل از نمایش، خطاهای آن‌ها کنترل خواهد شد. داده‌های کدگذاری شده در مرحله‌ی اول می‌توانند در چهار حالت عددی، عدد و الفبا، بایت/باینری و کانجی خوانده شوند. ضمن این که اشکال دیگر اطلاعات هم می‌توانند با پسوندهای مناسب نمایش داده شوند.